Nga William Booth dhe Fjori Sinoruka:
Në një shënim të shkruar me dorë, kryetari demokratikisht i zgjedhur i kryeqytetit të Shqipërisë pranoi se i është bërë e vështirë të kryejë detyrën: prej nëntë muajsh ndodhet i mbyllur në një qeli burgu.
Erion Veliaj, një nga politikanët më të fuqishëm të Partisë Socialiste, ka qenë për shumë vite një figurë kyçe në Shqipëri, duke udhëhequr Bashkinë e Tiranës dhe ndihmuar në zhvillimin e projekteve të mëdha infrastrukturore. Megjithatë, tani, të paktën për momentin, e ardhmja e tij është e paqartë. Veliaj, 45 vjeç, u arrestua në shkurt dhe akuzohet për korrupsion, pastrim parash dhe fshehje pasurie. Për momentin, ai qëndron në burg dhe komunikon me mbështetësit e tij vetëm nëpërmjet letrave të dërguara nga familjarët. Por, ai ende ka mjete: një ekip konsulentësh dhe avokatësh të njohur në Londër dhe Uashington.
Veliaj është një nga disa zyrtarët e lartë në Shqipëri dhe në rajon që po hetohen nga prokurorët e rinj të Posaçëm, si pjesë e një përpjekjeje ambicioze për reformimin e sistemit të drejtësisë në vendet që kërkojnë të anëtarësohen në Bashkimin Europian. Shqipëria, së bashku me Malin e Zi, është një nga kandidatët kryesorë për anëtarësim në BE, megjithatë, korrupsioni mbetet një sfidë e madhe.
Rruga e trazuar e Shqipërisë e tregon vështirësinë e integrimit dhe të procesit të reformave, duke përfshirë hetimet ndaj politikanëve të lartë dhe ndëshkimin e korrupsionit. Veliaj, ndonëse i arrestuar, ende mbetet kryetar bashkie, pasi një vendim i Gjykatës Kushtetuese anuloi zgjedhjet për ta zëvendësuar atë, duke e rikthyer në detyrë. Ky vendim i Gjykatës Kushtetuese e cilësoi këtë si një moment kyç për demokracinë shqiptare dhe riafirmoi parimin kushtetues që mandati i një zyrtari të zgjedhur nuk mund të ndërpritet pa një proces ligjor të rregullt.
Ky proces gjyqësor dhe ndjekja penale e politikanëve të lartë si Veliaj, ish-presidenti Ilir Meta dhe ish-kryeministri Sali Berisha, tregon se askush nuk është mbi ligjin dhe se reforma në drejtësi po ecën përpara, megjithëse ende ka shumë për të bërë. Avokatët e Veliajt dhe mbështetësit e tij thonë se ai duhet të lirohet dhe të kthehet në detyrat e tij si kryetar bashkie, pasi, sipas tyre, mungesa e tij është një pasojë e një izolimi të tepruar.
Veliaj ka mohuar akuzat, duke i quajtur ato “shaka të plotë” dhe ka theksuar se nuk do të dorëzohet, pasi çdo dorëheqje do të krijonte një precedent të rrezikshëm ku çdo zyrtar mund të goditej me akuza të rreme. Ai thotë se është i gatshëm të përballet me akuzat dhe të provojë pafajësinë e tij në gjykatë.
Për analistët dhe ekspertët, hetimet e zyrtarëve të lartë të Shqipërisë janë një tregues i forcës së sistemit të drejtësisë dhe i guximit të Prokurorisë së Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) për të zbatuar ligjin dhe kërkuar llogaridhënie nga ata që kanë abuzuar me pushtetin.
Në një kontekst më të gjerë, ky proces ndjekje penale është pjesë e një përpjekjeje të madhe që përfshin Shqipërinë dhe vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor për të plotësuar standardet e BE-së, të cilat kërkojnë qeverisje të përgjegjshme, transparencë dhe drejtësi. Megjithatë, sfida për të arritur këto standarde është ende e madhe, pasi korrupsioni mbetet një problem i thellë dhe i përhapur, veçanërisht në nivelet e larta të pushtetit.
Në përfundim, Shqipëria është në një udhëkryq. Ajo ka bërë hapa të rëndësishëm përpara në luftën kundër korrupsionit dhe për forcimin e sistemit të drejtësisë, por gjithashtu përballet me sfida të mëdha, përfshirë zhvillimin e një shoqërie të barabartë dhe të ndershme për të gjithë qytetarët e saj. Procesi i integrimit në BE, përveç përfitimeve të mundshme, do të kërkojë një angazhim të vazhdueshëm dhe një ndryshim të thellë në mënyrën si funksionon shteti dhe drejtësia në Shqipëri./ ‘The Washington Post’