Festa e Vitit të Ri është padyshim festa më e dashur për shqiptarët, një moment ku bashkohen familja, ushqimi i bollshëm dhe dëshira për një fillim të mbarë. Edhe pse kohët ndryshojnë, disa tradita mbeten “të shenjta”. Ja një përmbledhje e traditave kryesore që karakterizojnë natën e ndërrimit të viteve në shtëpitë shqiptare:

Darka e bollshme (Simboli i begatisë)

Për shqiptarët, tryeza e Vitit të Ri duhet të jetë “plot” që edhe viti pasardhës të jetë i pasur.

  • Gjeli i Detit: Është mbreti i tavolinës. Zakonisht shoqërohet me përshesh me kulaç (ose me simite/bukë), i gatuar me lëngun e gjelit dhe gjalpë.
  • Bakllavaja: Nuk ka Viti të Ri pa bakllavanë e shtëpisë me shumë petë dhe arra. Ajo përgatitet disa ditë më parë dhe shërbehet se ëmbëlsira kryesore e festës.
  • Mezet dhe Sallatat: Sallata ruse është një tjetër element i pandashëm që nuk mungon thuajse në asnjë familje, ashtu si mezetë e ndryshme.

Bashkimi familjar

  • Viti i Ri konsiderohet kryesisht një festë familjare. Tradita kërkon që nata e 31 dhjetorit të kalohet në shtëpi me njerëzit më të afërt. Pas mesnate, të rinjtë zakonisht dalin me miqtë, por darka i takon familjes.

“Këmbëmbari” (Hyrja e parë në shtëpi)

Ekziston besimi i fortë se personi i parë që hyn në shtëpi pas mesnatës (ose më 1 janar) sjell fat.

  •  Preferohet që ai të jetë një fëmijë i vogël, pasi fëmijët konsiderohen të pafajshëm dhe sjellin mbarësi.
  •  Hyrja bëhet me këmbën e djathtë dhe shpesh i ftuari sjell diçka të ëmbël ose fruta.

Zakonet e fatit dhe lekut

  •  Leku në byrek ose kek: Në shumë krahina, piqet një byrek apo kek ku fshihet një monedhë. Kush e gjen në pjesën e tij, mendohet se do të ketë vitin më të suksesshëm financiarisht.
  •  Frutat e thata dhe gruri: Tavolina qëndron e shtruar me arra, gështenja dhe fruta të thata si simbol i qëndrueshmërisë.

Atmosfera dhe argëtimi

  •  Programet e Vitit të Ri: Tradicionalisht, familjet shqiptare mblidhen para televizorit për të ndjekur programet humoristike dhe koncertet festive që zgjasin deri pas mesnatës.
  •  Fishekzjarrët: Sapo akrepat shënojnë 00:00, qielli ndizet nga fishekzjarrët. Në qytetet kryesore, njerëzit dalin për të festuar bashkërisht fillimin e vitit.

Pastrimi dhe rrobat e reja

  • Shumë shqiptarë besojnë se shtëpia duhet të jetë e pastër dritë dhe çdo gjë e rregullt për të pritur vitin e ri. Gjithashtu, është traditë që njerëzit të veshin diçka të re apo diçka të kuqe për fat.