Një hetim i madh ka zbuluar një rast alarmant që lidhet me përdorimin e spermës së një donatori, i cili pa vetëdije mbante një mutacion gjenetik të rrezikshëm që rrit ndjeshëm mundësinë e zhvillimit të kancerit.

Mutacioni ka prekur të paktën 197 fëmijë të lindur nëpërmjet trajtimeve për fertilitet në klinika të ndryshme të Evropës.

Disa nga këta fëmijë kanë vdekur tashmë, dhe një pjesë tjetër mund të përballet me një rrezik të lartë për zhvillimin e kancerit gjatë jetës së tyre.

Sipas bankës, donatori kishte kaluar kontrollet mjekësore të kërkuara dhe nuk kishte shenja të sëmundjeve të njohura. Megjithatë, mutacioni në spermën e tij nuk mund të ishte zbuluar në testet paraprake, pasi ai nuk kishte pasur simptoma dhe nuk ishte i sëmurë vetë.

Pas zbulimit të problemit, banka mori masa për të bllokuar përdorimin e spermës së donatorit dhe informoi familjet e prekura. Fatkeqësisht, spermatozoidet e tij ishin përdorur në klinika të shumta të fertilitetit në të gjithë Evropën, duke përfshirë Danimarkën, Belgjikën, Spanjën, Gjermani, Greqi,Poloni, Irlanda, Maqedonia e Veriut, Serbia,Hungaria, Gjeorgjia, Islanda, Qipro midis këtyre shteteve edhe Shqipëria.

Mutacioni është i lidhur me gjenin TP53, i cili ka një rol kyç në mbrojtjen e trupit nga shndërrimi i qelizave në kancerogjene. Në rastin e këtij donatori, rreth 20% e spermës së tij mbante këtë mutacion, ndërsa pjesa tjetër e trupit të tij ishte e shëndetshme dhe nuk përmbante formën e rrezikshme të gjenit. Kur spermatozoidet e ndikura nga mutacioni u përdorën për IVF, çdo fëmijë i lindur trashëgoi këtë mutacion, duke i ekspozuar ata ndaj një rreziku të lartë për kancer.

Fëmijët që trashëguan këtë mutacion kanë një mundësi deri në 90% për të zhvilluar kancer gjatë jetës së tyre. Kanceri i mundshëm përfshin leuçeminë dhe tumoret e trurit gjatë fëmijërisë, si dhe kancerin e gjirit dhe kancerin e kockave më vonë në jetë. Ky është një rast i njohur si sindroma Li-Fraumeni, një gjendje gjenetike e trashëguar që bën individët më të ndjeshëm ndaj zhvillimit të disa lloje kanceri.

Profesoresha Clare Turnbull, gjenetiste e kancerit në Institutin e Kërkimeve të Kancerit në Londër, tha për BBC-në se një diagnozë e tillë është shumë e dhimbshme dhe sfiduese për çdo familje, pasi ka një barrë të vazhdueshme psikologjike për të jetuar me këtë rrezik të përhershëm.

Në disa vende, si Belgjika dhe Mbretëria e Bashkuar, ka kufizime për numrin e familjeve që mund të përdorin spermën e një donatori, por kjo ka qenë shpesh e shkelur, duke çuar në përdorimin e spermës nga dhurues të njëjtë në shumë familje.

Ekspertët kanë propozuar kufizime më të rrepta për përdorimin e spermës së donatorëve dhe kanë theksuar nevojën për një kontroll më të plotë gjenetik të dhuruesve për të parandaluar raste të tilla. Po ashtu, ata sugjerojnë që të merret parasysh edhe ndikimi psikologjik që mund të kenë këto situata në fëmijët e lindur nga spermë donatori, veçanërisht kur ata zbulojnë se kanë shumë gjysmëvëllezër dhe motra të tjerë të lindur nga i njëjti donator.