Plani i Komisionit Evropian për krijimin e një “muri me dronë” në kufirin lindor të unionit është përballur me një realitet të ashpër në Kopenhagen – kundërshtimin nga shtetet anëtare të BE-së pa kufi me Rusinë.

“Udhëheqësit mbështetën gjerësisht projektet fillestare kryesore që do të forcojnë sigurinë e Evropës, duke përfshirë Murin Evropian të Dronëve dhe Mbikëqyrjen e Krahut Lindor”, tha Presidenti i Këshillit Evropian António Costa në një konferencë për shtyp pas takimit informal të Këshillit të BE-së në Danimarkë.

Megjithatë, shtetet anëtare nuk ishin të bindura.Vendet e Evropës Jugore, midis tyre Italia dhe Spanja, argumentojnë se investimi në plane të tilla mbrojtëse duhet të jetë në dobi të të gjitha shteteve anëtare dhe jo vetëm të krahut lindor të BE-së.

Presidenti francez Emmanuel Macron nuk ishte i bindur për këtë ide.

“Jam i kujdesshëm ndaj termave (të tillë). Gjërat janë pak më të sofistikuara dhe komplekse”, u tha Macron gazetarëve më 1 tetor.

“Në realitet, ne duhet të kemi sisteme paralajmërimi të avancuara për të parashikuar më mirë kërcënimet, ne duhet të parandalojmë me aftësi evropiane të zjarrit me rreze të gjatë veprimi dhe ne duhet të kemi më shumë sisteme mbrojtjeje tokë-ajër dhe kundër-dronëve”, tha ai.

Raundi i ardhshëm i bisedimeve mbi këtë çështje është planifikuar të zhvillohet më 15 tetor në Bruksel, gjatë një takimi të ministrave të mbrojtjes të NATO-s, i ndjekur nga një takim i BE-së gjithashtu.


Ndërsa Komisioni përgatit një propozim të dytë, ja çfarë dimë deri më tani për “murin e dronëve” dhe pse është kaq përçarës.

Pra, çfarë është ky “mur dronësh”?

Ideja e ndërtimit të sistemeve kundër dronëve në Evropë nuk është e re. Ajo ishte tashmë pjesë e planeve më të gjera të mbrojtjes së BE-së për vitin 2025. Por inkursionet e fundit të Rusisë me dronë në vendet evropiane e kanë bërë çështjen urgjente, duke zbuluar boshllëqe serioze në mbrojtjet ekzistuese.

Në thelbin e tij, “muri i dronëve” do të lidhë së bashku një rrjet sistemesh, duke përfshirë radarë dhe sensorë akustikë, në të gjitha vendet e BE-së për të krijuar një mburojë të koordinuar në mënyrë që vendet të mund të përgjigjen së bashku, në vend që të jenë vetëm, ndaj kërcënimeve ajrore në rritje.

“Është koha për të krijuar një ekosistem evropian që do të na mundësojë të zhvillojmë zgjidhje të përparuara për dronë, të frymëzuara nga ajo që Ukraina po bën tashmë”, tha kryeministrja daneze Mette Frederiksen, e cila priti takimin e Kopenhagenit.

Ministri i Mbrojtjes i Finlandës, Antti Häkkänen, i tha gazetës Kyiv Independent se strategjia e Evropës duhet të jetë një “qasje gjithëpërfshirëse” në tre nivele midis BE-së, NATO-s dhe nivelit kombëtar.

“Çdo vend duhet të ketë tre shtylla: sisteme të mira zbulimi ku nevojiten sensorë radarësh aktivë dhe pasivë, shumë aftësi në tokë dhe në ajër, satelitë dhe të gjitha këto gjëra – zbulimi dhe mbikëqyrja janë çelësi”, tha ai.

“Shtylla e dytë janë kundërmasat”, shtoi Häkkänen.

“Pra, kundërmasat do të përfshijnë luftë elektromagnetike, elektronike dhe kinetike – ka shumë pajisje dhe mjete për të pasur një lloj ndikimi në dronët. NATO do ta mbështesë këtë”.

Komisioneri Evropian për Mbrojtjen, Andrius Kubilius, tha më 26 shtator se projekti do të ndërtohet rreth dy objektivave kryesore – zbulimit dhe ndërhyrjes. Ai nënvizoi se zbulimi do të ishte pjesa më e shpejtë për t’u zbatuar, por gjithashtu theksoi se Evropa duhet të zhvillojë mënyra efektive për të shkatërruar dronët pasi të identifikohen.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e prezantoi për herë të parë idenë në fjalimin e saj për Gjendjen e Unionit muajin e kaluar, si pjesë e një plani më të gjerë të quajtur Eastern Flank Watch.

Më 29 shtator, Komisioni Evropian paraqiti një propozim zyrtar, duke përshkruar katër projekte të mëdha mbrojtëse, përfshirë “murin e dronëve”, që synojnë të kundërshtojnë kërcënimet në rritje të sigurisë, veçanërisht nga Rusia.

Fuqitë e fuqishme evropiane, si Franca dhe Gjermania, kanë shprehur skepticizëm në lidhje me idenë e një muri të dronëve të udhëhequr nga Komisioni Evropian.

Kancelari gjerman Friedrich Merz ishte skeptik në lidhje me përkufizimin e një “muri”, duke thënë se i duheshin më shumë detaje rreth konfigurimit të përgjithshëm.

Për momentin, dihet që iniciativa mund të financohet pjesërisht përmes Programit Evropian të Industrisë së Mbrojtjes prej 1.5 miliardë eurosh, i cili është ende i negociuar. Megjithatë, plani i mbrojtjes nuk është finalizuar.

Udhëheqësit e BE-së do të mbajnë një samit zyrtar më vonë këtë muaj për të shqyrtuar planin dhe për të marrë vendime kyçe bazuar në të.

Roli i Ukrainës

Ukraina ka ngritur çështjen e një sistemi të përbashkët të mbrojtjes ajrore që nga fillimi i luftës në shkallë të plotë. Pas shkeljeve të fundit të hapësirës ajrore të NATO-s, BE-ja e ka pranuar këtë nevojë.

“Ukraina shërben si vija e parë e mbrojtjes për shtetet anëtare të NATO-s në Evropë”, tha Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte, duke folur pasi von der Leyen njoftoi ndarjen e BE-së prej 2 miliardë eurosh (2.3 miliardë dollarë) për dronë për Ukrainën.

“Arsyeja pse po i ndihmojmë ukrainasit është sepse kjo ka të bëjë me vlerat tona, por edhe me, në të vërtetë, vijën e parë të mbrojtjes – sigurinë tonë kolektive”, tha Rutte.

Ekspertiza e Kievit shihet si thelbësore për zbulimin dhe ndërhyrjen e ndërtesave. sistemet e mbrojtjes, dhe Ukraina tashmë ka filluar ta ndajë atë drejtpërdrejt me partnerët e saj.

“Grupi ynë i specialistëve ka filluar të vendosë një mision në Danimarkë për të ndarë përvojën e Ukrainës në luftimin e dronëve”, shkroi Presidenti Volodymyr Zelensky më 26 shtator.

“Djemtë tanë mbërritën për të marrë pjesë në ushtrime të përbashkëta me partnerët, të cilat mund të bëhen themeli për një sistem të ri për t’iu kundërvënë dronëve rusë dhe çdo droni tjetër”.

Ai shtoi se përvoja e Ukrainës është “më e rëndësishmja në Evropë sot” dhe se ekspertiza, specialistët dhe teknologjitë ukrainase “mund të bëhen një element kyç i Murit të Dronëve të Evropës në të ardhmen”.

Ligjvënësi Oleksandr Merezhko, kreu i komitetit të punëve të jashtme, argumentoi se pavarësisht mungesës së një marrëveshjeje konkrete në Kopenhagen, rëndësia e samitit qëndron në diskutim.

“Udhëheqësit u takuan, ata janë të bashkuar në pranimin se ekziston një kërcënim, se ky kërcënim vjen nga Rusia dhe se diçka duhet bërë për këtë”, i tha ai Kyiv Independent.