I dërguari në largim i Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, tha se një marrëveshje për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë është “shumë afër” dhe tani varet nga zgjidhja e dy çështjeve kryesore të pazgjidhura: e ardhmja e rajonit Donbas të Ukrainës dhe termocentralit bërthamor Zaporizhia.
Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt të vitit 2022 pas tetë vitesh luftimesh midis separatistëve të mbështetur nga Rusia dhe ushtrisë ukrainase në Donbas, i cili përbëhet nga rajonet Donetsk dhe Luhansk. Lufta në Ukrainë është konflikti më i përgjakshëm në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore dhe ka shkaktuar përplasjen më të madhe midis Rusisë dhe Perëndimit që nga Lufta e Ftohtë.
I dërguari special i SHBA-së për Ukrainën, Keith Kellogg, i cili pritet të largohet nga posti i tij në janar, i tha Forumit Kombëtar të Mbrojtjes Reagan se përpjekjet për të zgjidhur konfliktin janë në “10 metrat e fundit”, të cilat ai vuri në dukje se janë gjithmonë më të vështirat. Dy çështjet kryesore të pazgjidhura, shtoi Kellogg, kanë të bëjnë me territorin – kryesisht me të ardhmen e Donbasit – dhe të ardhmen e termocentralit bërthamor Zaporizhia të Ukrainës, më i madhi në Evropë dhe nën kontrollin rus.
“Nëse i zgjidhim këto dy gjëra, mendoj se pjesa tjetër do të shkojë mjaft mirë”, tha ai të shtunën në Bibliotekën dhe Muzeun Presidencial Ronald Reagan në Simi Valley, Kaliforni.
“Po i afrohemi. Po i afrohemi vërtet”, shtoi ai. Kellogg gjithashtu e quajti shkallën e numrit të të vdekurve dhe të plagosurve në luftën në Ukrainë “të tmerrshme” dhe të pashembullt për një luftë rajonale.
Ai shtoi se Rusia dhe Ukraina kanë pësuar së bashku më shumë se 2 milionë viktima, përfshirë të vdekur dhe të plagosur, që nga fillimi i luftës. As Rusia dhe as Ukraina nuk kanë publikuar vlerësime të besueshme të viktimave të tyre, raportoi Reuters. Moska thotë se vlerësimet perëndimore dhe ukrainase për viktimat e saj janë të ekzagjeruara, ndërsa Kievi thotë se Moska po i ekzagjeron vlerësimet e saj për viktimat ukrainase.
Rusia aktualisht kontrollon 19.2% të Ukrainës, përfshirë Krimenë, të cilën e aneksoi në vitin 2014, të gjithë Luhanskun, më shumë se 80% të Donetskut, rreth 75% të Khersonit dhe Zaporizhias, dhe pjesë të rajoneve Kharkiv, Sumy, Mykolaiv dhe Dnipropetrovsk, sipas Reuters.
Një draft i rrjedhur i propozimeve të paqes me 28 pika nga SHBA-ja doli muajin e kaluar, duke alarmuar zyrtarët ukrainas dhe evropianë, të cilët e panë atë si dorëzim ndaj kërkesave kryesore të Rusisë ndaj NATO-s, kontrollit të Moskës mbi një të pestën e Ukrainës dhe kufizimeve mbi ushtrinë e Ukrainës. Propozimet, të cilat Rusia tani thotë se përfshijnë 27 pika, janë ndarë në katër pjesë të ndara, sipas Kremlinit. Përmbajtja e tyre e saktë nuk është bërë publike.
Sipas propozimeve fillestare të SHBA-së, termocentrali bërthamor Zaporizhia, i cili aktualisht është jashtë funksionit, do të rifillonte nën mbikëqyrjen e Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike, me energjinë elektrike të gjeneruar që do të ndahej në mënyrë të barabartë midis Rusisë dhe Ukrainës.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha të enjten se pati një telefonatë të gjatë dhe “substanciale” me të dërguarin special të presidentit amerikan, Steve Witkoff, dhe dhëndrin e Donald Trump, Jared Kushner. Kremlini tha të premten se pret që Kushner të bëjë pjesën më të madhe të punës për hartimin e një marrëveshjeje të mundshme.
