Pas tre ditësh negociatash intensive në Kajro, është nënshkruar faza e parë e një marrëveshjeje historike për armëpushim ndërmjet Izraelit dhe Hamasit, pjesë e një plani paqeje 20-pikësh të propozuar nga ish-presidenti amerikan, Donald Trump. Lajmi u konfirmua nga vetë Trump përmes një postimi në rrjetet sociale, ku theksoi se kjo shënon fillimin e një rruge drejt “Paqes së Fortë, të Qëndrueshme dhe të Përjetshme”.

Marrëveshja vjen pikërisht dy vjet pas sulmit të 7 tetorit 2023 nga Hamasi në Izraelin jugor, që la pas vetes mbi 1,200 të vrarë dhe mbi 250 pengje. Si përgjigje, Izraeli nisi një ofensivë masive në Gaza, ku sipas të dhënave nga Ministria e Shëndetësisë e kontrolluar nga Hamasi, janë vrarë më shumë se 67,100 persona – shifra të cilat janë vlerësuar si të besueshme edhe nga Kombet e Bashkuara.

Çfarë është rënë dakord?

Tani që marrëveshja është miratuar zyrtarisht nga kabineti izraelit, një armëpushim pritet të hyjë në fuqi – megjithëse raportet gjatë natës sugjerojnë se sulmet ajrore izraelite kanë vazhduar në disa zona.

Ushtria izraelite tani do të tërhiqet në një vijë që do ta lërë atë nën kontroll të rreth 53% të Rripit, sipas një zëdhënësi të zyrës së kryeministrit izraelit. Një hartë e shpërndarë nga Shtëpia e Bardhë javën e kaluar tregon se kjo është e para nga tre fazat e tërheqjes izraelite. Ushtria izraelite tha të enjten se ishin duke u zhvilluar përgatitjet për “kalimin së shpejti në linjat e përshtatura të vendosjes”. Pas kësaj, do të fillojë një numërim mbrapsht 72-orësh gjatë të cilit Hamasi duhet të lirojë të 20 pengjet që besohet se janë gjallë. Do të pasojë kthimi i trupave të 28 pengjeve të ndjera, megjithëse nuk është e qartë se sa kohë mund të zgjasë kjo.

Izraeli do të lirojë më pas rreth 250 të burgosur palestinezë që vuajnë dënime të përjetshme në burgjet izraelite dhe 1,700 të paraburgosur nga Gaza, tha një burim palestinez për BBC-në. Identitetet e tyre janë aktualisht të paqarta, por një listë e paraqitur nga Hamasi përpara se të arrihej marrëveshja përfshinte figura të profilit të lartë që vuajnë dënime të shumta të përjetshme për sulme vdekjeprurëse ndaj izraelitëve.

Një nga të burgosurit më të profilit të lartë, Marwan Barghouti, nuk do të lirohet si pjesë e shkëmbimit, sipas zëdhënësit izraelit. Izraeli gjithashtu do të kthejë trupat e 15 banorëve të Gazës për mbetjet e çdo pengu izraelit, sipas planit të Trump. Qindra kamionë që transportojnë ndihma humanitare do të fillojnë gjithashtu të hyjnë në Gaza, ku një zi buke u konfirmua nga ekspertë të mbështetur nga OKB-ja në gusht.

Plani i Trump specifikonte që 600 ngarkesa kamionësh do të dorëzoheshin çdo ditë, por burime palestineze thanë se fillimisht do të kishte një minimum prej 400 kamionësh në ditë, me numrin që do të rritej gradualisht më pas. Një forcë shumëkombëshe prej rreth 200 trupash e mbikëqyrur nga ushtria amerikane do të monitorojë armëpushimin në Gaza, sipas një zyrtari të lartë amerikan.

Përbërja e forcës ka të ngjarë të përfshijë trupa nga Egjipti, Katari, Turqia dhe Emiratet e Bashkuara Arabe. Zyrtari tha se roli i tyre do të jetë të “mbikëqyrin, vëzhgojnë dhe të sigurohen që nuk ka shkelje ose ndërhyrje” të armëpushimit në Gaza. Një zyrtar i dytë i lartë amerikan tha se asnjë forcë amerikane nuk do të jetë në terren në Gaza.

Çfarë ndodh më pas?

Nëse përfundon, faza e parë e planit 20-pikësh të Trump do të pasohet nga negociata mbi detajet e fazave të mëvonshme – por shumë nga këto pika mund të jenë të vështira për t’u arritur një marrëveshje. Propozimi, thotë se nëse bien dakord nga të dyja palët, lufta do të “mbarojë menjëherë”.

Aty thuhet se Gaza do të demilitarizohet dhe e gjithë “infrastruktura ushtarake, terroriste dhe ofensive” do të shkatërrohet. Gjithashtu thuhet se Gaza do të qeveriset nga një komitet i përkohshëm kalimtar i teknokratëve palestinezë – i mbikëqyrur nga një “Bordi i Paqes” i kryesuar dhe i kryesuar nga Donald Trump dhe që përfshin ish-kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar, Tony Blair.

Qeverisja e Rripit përfundimisht do t’i dorëzohej Autoritetit Palestinez, pasi ky i fundit të reformohej. Sipas planit, Hamasi nuk do të ketë asnjë rol në të ardhmen në qeverisjen e Gazës, drejtpërdrejt ose tërthorazi. Anëtarëve të Hamasit do t’u ofrohet amnisti nëse ata angazhohen për bashkëjetesë paqësore ose u sigurohet kalim i sigurt në një vend tjetër.

Asnjë palestinez nuk do të detyrohej të largohej nga Gaza dhe ata që dëshironin të largoheshin do të ishin të lirë të ktheheshin. Një “plan zhvillimi ekonomik i Trump për të rindërtuar dhe fuqizuar Gazën” do të krijohet nga një panel ekspertësh.//BBC