Laura Codruta Kovesi e bëri emrin e saj si kreu i agjencisë së respektuar të antikorrupsionit të Rumanisë, ADN. Ajo ndoqi këmba-këmbës ministrat e qeverisë dhe kryetarët e bashkive, duke u bërë shpejt e preferuara e parlamentit Evropian dhe fushatave antikorrupsion.


Kövesi ka popullaritet më shumë se qeveria  dhe u zotua të bëjë gjithçka për të bllokuar fushatën e saj të suksesshme për t’u bërë prokurori i parë publik i Evropës.


Tetëmbëdhjetë muaj më vonë, qeveria rumune ka rënë dhe Kovesi po përgatitet të fillojë punën në zyrën e prokurorit publik evropian (EPPO), organi i parë i BE që drejton hetimet penale.


Zyra e re do të rezultojë në më shumë hetime dhe më shumë ndjekje penale, si dhe një mbrojtje më të fortë të sundimit të ligjit në BE, tha Kovesi në një intervistë. “Pika kryesore për sukses do të jetë besimi i qytetarëve në institucionin tonë”, tha prokurorja popullore, e cila ndalohet nga njerëzit në rrugë për foto dhe shtrëngime duarsh në vendin e saj.


EPPO, një ide 25 vjet në bërje, i lejon BE-së të sjellë raste gjykimesh të mashtrimit të dyshuar që përfshijnë fonde evropiane dhe fidanë ndërkufitar të TVSH-së në gjykatat penale kombëtare. Vetëm vlerësimet e TVSH-së vlerësohen të kushtojnë thesarë kombëtar 50 miliardë (44 miliard £) në vit.


Kovesi do të drejtojë organizatën nga Luksemburgu, e ndihmuar nga një prokuror prej secilit vend anëtar, megjithëse hetimet do të drejtohen nga prokurorë të përkushtuar në shtetet anëtare.


Zyrtarët e BE kanë kohë që shqetësohen se qeveritë kombëtare nuk i japin përparësi krimeve ndërkufitare ose përpjekjeve për vjedhje nga buxheti i BE-së, ku çështjet shpesh janë komplekse, dhe kërkojnë aftësi gjuhësore dhe bashkëpunim me forcat e tjera të policisë.


Zyra e BE kundër mashtrimit, Olaf, heton shkeljet administrative, por vetëm mund t’i referojë çështjet në policinë kombëtare. Vetëm gjysma e këtyre çështjeve çojnë në aktakuzë.


Kovesi, i cili pret që EPPO të marrë më shumë se 3,000 raste, është duke luftuar për të rritur buxhetin e agjencisë, të propozuar në 37.7 milion €.


Zyrtarët e BE-së argumentojnë se fondet, tashmë të rritura një herë, janë të mjaftueshme për vitin e fillimit dhe shpresojnë se organizata do të jetë e gatshme të fillojë – siç ishte planifikuar – më vonë në vitin 2020.


Problemi i saj më i madh mund të jetë vendimi i pesë vendeve anëtare të BE-së – Danimarka, Irlanda, Hungaria, Polonia dhe Suedia – të mos anëtarësohen.


Në një përpjekje për të bindur Hungarinë, ku miqtë dhe familja e kryeministrit kanë fituar kontrata fitimprurëse të financuara nga BE, zyrtarët e BE u përpoqën të lidhin shpërndarjen e fondeve të BE me shtetin e ligjit. Hungaria përsëri nuk pranoi.



Pritshmëritë për Kovesit janë të mëdha. Familjet e gazetarëve investigativë të vrarë:  Daphne Caruana Galizia dhe Ján Kuciak i shkruajtën këshillit të ministrave të BE-së për të debatuar mbi emërimin e saj, duke e përshkruar atë si “kandidaten më të guximshme dhe më të dalluar për punën”.


Kovesi, thanë ata, ishte në të njëjtën myk si Caruana Galizia dhe Kuciak, të cilët synuan korrupsionin në nivelete larta.


Duke reflektuar mbi ato pritshmëri, Kövesi tha: “Unë jam i njëjti person siç isha në pozicionin tim të mëparshëm, kështu që do të bëj çmos … dhe nuk do të jem vetëm.”



Kövesi ishte 15 vjeçe kur u përmbys komunizmi në 1989. Ajo po luante basketboll për vendin e saj në kampionatet më të reja evropiane në gusht 1989 në Timisoara, qyteti që u bë vendlindja e revolucionit Rumun disa muaj më vonë. Të paktën 100 protestues u vranë në një sulm brutal në qytet, përfshirë shumë të rinj.


Ajo më vonë tha: “Sa prej atyre njerëzve që ishin në lojërat tona dhe na mbështetën u plagosën ose vdiqën në revolucion?Ata luftuan për demokracinë dhe disa prej tyre nuk mbijetuan”.


Ajo hyri në shkollën e drejtësisë në 1991, menjëherë pasi u hoq kurrikula e detyrueshme Marksisëm-Leninizmi dhe ligjet e Rumanisë u rishikuan.


Kövesi, babai i të cilit ishte prokuror, zgjodhi të specializohej në ligjin penal. Nuk ishte e lehtë. “Gjëja e parë që dëgjova, kur thashë se doja të bëhesha prokuror ishte se zyra e prokurorit nuk ishte për gratë,” tha ajo. “Unë duhej të punoja më shumë se burrat, vetëm për të provuar se prokuroria e një gruaje mund të jetë aq e mirë sa një burrë.”


Në moshën 33 vjeç, ajo ishte prokurorja më e re e Përgjithshme e Rumanisë. Në vitin 2013, ajo u bë kreu i ADN-së(Prokuroria Speciale), ku aksioni i saj kurajoz e bëri atë një heroinë në fushatat pro-demokracisë.



Në një sondazh, 60%  e publikut bënë të ditur se i besonin ADN-së, ndërsa vetëm 11% i besuan parlamentit. Por puna e saj e bëri atë një objektiv për spiunazhin, spiunazhin kibernetik dhe sulmet në media. “Nuk ishte e lehtë, veçanërisht për familjen time, por kur ju vendosni të punoni si prokuror, duhet të merrni të gjitha rreziqet që vijnë me këtë pozicion,” tha ajo.


Pas më shumë se pesë vitesh në ADN, ku ajo mbikëqyri ndjekjen penale të një ish-kryeministri, ajo u pushua nga puna me urdhër të ministrit të drejtësisë në korrik 2018. Ishte një vit protestash masive në rrugë dhe paralajmërime që qeveria po çmontonte drejtësinë e pavarur, ekuilibra që kishin bërë të mundur anëtarësimin në BE.


Kövesi, i cili preferon të mos komentojë politikën kombëtare, tha se ADN-ja ende kishte prokurorë të guximshëm, por shpreson që qeveria e re do të ndryshojë një ligj për vitin 2018, i cili u kritikua gjerësisht për dobësimin e pavarësisë gjyqësore dhe luftën kundër korrupsionit.



Pasi Rumania u bashkua me BE në 2007, disa qeveri të BE-së u ankuan se vendi ka një korrupsion të lartë.me prishje të korrupsionit u la shumë shpejt. Kövesi ka një këndvështrim tjetër, duke argumentuar se lufta kundër korrupsionit ndryshoi thelbësisht kur Rumania u bashkua.


Tani ajo do të sjellë të njëjtin fokus në luftën kundër korrupsionit në 22 vende. E pyetur nëse do të hezitonte të ndiqte penalisht një drejtues të BE-së, i dyshuar për keqpërdorim të fondeve të BE-së, ajo u përgjigj: “Sigurisht që ne do të veprojmë … EPPO do të jetë një zyrë e pavarur e prokurorit dhe ne do të duhet të dëshmojmë se ligji është i barabartë për të gjithë”. Marrë nga The Guardian


©Copyright Gazeta Shqip


Ky artikull është ekskluziv i Gazetës Shqip, gëzon të drejtën e autorësisë sipas Ligjit Nr. 35/2016, “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e lidhura me to”. Shkrimi mund të ripublikohet nga mediat e tjera vetëm duke cituar Gazeta Shqip dhe në fund të vendoset linku i burimit, në të kundërt çdo shkelës do të mbajë përgjegjësi sipas Nenit 178 të Ligjit Nr/ 35/2016.