Të martën, Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, prezantoi një plan paqeje me 20 pika, i hartuar nga zyrtarë ukrainas dhe amerikanë, që përfaqëson një ndryshim të madh nga një plan i tetorit, i cili në thelb do të detyronte Ukrainën të dorëzonte territore dhe të përjashtonte anëtarësimin në NATO.

Zelensky e prezantoi këtë propozim të ri si një kompromis të arsyeshëm në krahasim me planin e përgatitur nga Kirill Dmitriev, i dërguari special i presidentit rus Vladimir Putin, dhe Steve Witkoff, i dërguari special i Presidentit Trump, i zbuluar në nëntor.

Plani përfshin garancitë e sigurisë që Kievi kërkon për të parandaluar agresionin rus në të ardhmen, si dhe planet për rindërtimin e vendit të shkatërruar nga lufta.

Megjithatë, një Kremlin i fuqizuar nga avancimet e Moskës në terren dhe i kufizuar nga vështirësia për të prezantuar planin e ri për publikun rus si fitore, ka pak gjasa ta pranojë atë.

“Aktualisht, kjo është një tallje e pastër,” tha Aleksei Naumov, analist për çështjet ndërkombëtare në Moskë, për planin e ri ukrainas në një postim në Telegram. “Qëllimi është i qartë: ta paraqesin tek amerikanët si ‘kompromis’ dhe pastaj të fajësojnë Rusinë për dështimin e tij.”

Çfarë janë pikat kryesore të Rusisë?

Gjatë dy viteve të fundit, Putin ka insistuar mbi dy kushte kryesore, Ukraina duhet të tërheqë forcat e saj nga pjesët e mbetura të rajoneve Donetsk dhe Luhansk, dhe anëtarësimi në NATO duhet të përjashtohet.

Ai e konfirmoi këtë pozicion gjatë konferencës vjetore për shtyp të premten, duke thënë se Rusia mund të bëjë disa “koncesione”, që besohet të përfshijnë dorëzimin e disa territoreve të mbajtura nga Rusia në rajonet Kharkiv dhe Zaporizhia.

Por ai theksoi se Moska mbetet e gatshme të vazhdojë luftën për të marrë plotësisht kontrollin mbi rajonin e Donetskut.

Plani ukrainas parashikon tërheqjen e forcave ruse nga rajonet Dnipropetrovsk, Mykolaiv, Sumy dhe Kharkiv.

Po ashtu, Ukraina do të tërheqë trupat nga zonat e Donetskut që do të bëhen zona të demilitarizuara, por vetëm nëse Rusia tërhiqet nga një territor i barabartë.

“Plani nuk ofron asnjë kompromis mbi territoret apo centralin bërthamor të Zaporizhias,” tha analisti rus Georgi Bovt, duke iu referuar centralit që aktualisht kontrollohet nga forcat ruse, por që Ukraina dëshiron ta operojë bashkë me SHBA-në. “Dështimi për të zgjidhur çështjen territoriale e bën planin të papranueshëm.”

Pse Rusia mund ta refuzojë planin?

Edhe pse pushtimi në shkallë të plotë i Ukrainës nga Rusia ka qenë i kushtueshëm si për ekonominë ruse ashtu edhe për ushtrinë e Moskës, Kremlini duket se ende beson se mund të fitojë më shumë duke luftuar.

Ekonomia ruse është në pikën e saj më të dobët që nga viti 2022, me normat e interesit në nivele rekord dhe normat e rritjes që po bien drejt recesionit.

Por, pavarësisht sanksioneve të vendosura nga Perëndimi për shkak të luftës, analistët thonë se vendi është ende shumë larg llojit të krizës ekonomike që do ta detyronte Kremlinin të ndryshonte kurs.

Rusia pushton rreth tre të katërtat e rajonit të Donetskut. Me ritmin aktual të përparimit të tyre, forcave të Moskës do t’u duheshin rreth 18 muaj për të pushtuar të gjithë rajonin.

Dmitri A. Medvedev, zyrtari i sigurisë agresiv i Rusisë dhe ish-president, tha të mërkurën se rreth 417,000 rekrutë nënshkruan kontrata të reja për t’u bashkuar me Ushtrinë Ruse në vitin 2025, një shifër kryesisht në përputhje me vlerësimet e studiuesve të pavarur.

Fluksi i vazhdueshëm i rekrutëve të rinj do të thotë që Rusia mund të përballojë vazhdimin e luftës pavarësisht humbjeve të rënda.

Pse Rusia është ende në negociata?

Ekspertët thonë se Rusia ka interes të negociojë një marrëveshje paqeje për të ruajtur një marrëdhënie funksionale me Uashingtonin dhe për të shmangur përgjegjësinë e plotë për konfliktin.

Po ashtu, Moska ka interes të vonojë sanksione të tjera ose kufizime ekonomike nga SHBA. Sanksionet e vendosura nga Trump në tetor ndaj kompanive ruse të naftës Rosneft dhe Lukoil e detyruan Rusinë të shesë naftë me zbritje të konsiderueshme.

“Tërheqja dhe shtytja” mbi termat e mundshëm të paqes gjithashtu thellon ndarjet mes Ukrainës dhe aleatëve të saj perëndimorë, ndërsa detajet diskutohen në kryeqytete të ndryshme.

Të mërkurën, zëdhënësi i Kremlinit, Dmitri Peskov, tha se Putin ishte informuar për propozimet e reja dhe se Moska po formonte qëndrimin e saj.

“Shokët tanë në Shtetet e Bashkuara janë plotësisht të informuar mbi parametrat kryesorë të pozicionit rus,” tha ai.

Analistët vlerësojnë se loja diplomatike përkushtimi–refuzim mbi kushtet e paqes do të vazhdojë ndërsa lufta të ecë përpara.

“Putin nuk ka ndërmend të përfundojë luftën ndaj Ukrainës dhe nuk është i gatshëm të bëjë as kompromise të vogla në këtë fazë,” tha analisti Volodymyr Fesenko në një postim në Facebook.

“Për Kremlinin, diskutimi mbi planin e paqes së Trump është thjesht një lojë taktike me SHBA për të ruajtur marrëdhënie konstruktive me presidentin amerikan, ndërkohë që shkaktohen tensione dhe kontradikta mes SHBA-së dhe Ukrainës”, shtoi ai./New York Times