Pas surprizës së zgjedhjeve në Moldavi, ku opsioni pro-rus u mposht pavarësisht fushatës së fortë hibride nga Moska dhe mbështetjes në rajonet e Transnistrisë dhe Gagauzisë, sytë e Evropës tashmë janë të kthyer nga Republika Çeke, ku të dielën zhvillohen zgjedhjet parlamentare.
Sfida e re e BE-së
Sipas sondazheve të fundit, partia opozitare ANO e ish-kryeministrit miliarder Andrej Babiš kryeson ndjeshëm ndaj koalicionit qeverisës të qendrës së djathtë Spolu. Një sondazh i IPSOS tregoi se ANO ka arritur në 32.6% të mbështetjes, duke forcuar pozitat, ndërsa Spolu ka rënë në 21.1%. Për muaj me radhë, ANO ka mbajtur avantazh të qëndrueshëm, duke u ushqyer nga premtimet për ulje taksash, rritje pagash, kufizim të imigracionit dhe kundërshtim të politikave të gjelbra të BE-së.
Megjithatë, asnjë parti nuk pritet të fitojë shumicën në dhomën e ulët me 200 vende, çka nënkupton se Babiš do të duhet të negociojë me forca të tjera politike – mes tyre partia e ekstremit të djathtë SPD, lëvizja pro-ruse Stačilo!, apo grupime të tjera të krahut të djathtë.
Aleancat dhe rreziqet
Babiš, i njohur shpesh si “Trumpi çek”, është i lidhur ngushtë me liderë të tjerë euroskeptikë dhe miq të Vladimir Putin, si Viktor Orbán në Hungari dhe Robert Fico në Sllovaki. Kjo rrit shqetësimet në Bruksel për një tjetër shtet të Evropës Qendrore që mund të çojë në përplasje me BE-në për tema kyçe si migracioni, klima apo mbështetja për Ukrainën.
Perspektiva
Katër vjet pas humbjes ndaj një koalicioni të gjerë, Babiš dhe partia e tij Aksioni i Qytetarëve të Pakënaqur duket se janë në pozita të forta për të dalë forca e parë politike në vend, me rreth 30% të votave të pritshme. Pas fitoreve në zgjedhjet evropiane dhe rajonale të vitit 2024, ANO shihet si favorit kryesor, edhe pse formimi i qeverisë mbetet i varur nga aftësia për të siguruar aleatë.
Nëse ky skenar realizohet, Çekia mund të bëhet pika e tretë e dobët brenda BE-së, përkrah Hungarisë dhe Sllovakisë, duke sjellë sfida të mëdha për unitetin e Evropës dhe për mbështetjen ndaj Kievit.