Dhurimet falas të pajisjeve ushtarake për Ukrainën përfunduan që në fillim të verës, dhe tani presioni i Shtëpisë së Bardhë për të gjetur një zgjidhje diplomatike po rrezikon edhe bllokimin e shitjeve të armëve. Kjo do t’i lërë Europën — së bashku me disa vende të tjera, si Kanadaja dhe Australia — me pjesën më të madhe të barrës për të mbështetur rezistencën e Kievit.

Të dhënat e fundit të Institutit Kiel, që konsiderohet termometri kryesor i kontributeve perëndimore ndaj qeverisë së Zelensky, tregojnë një ulje të ndjeshme të fondeve edhe nga BE-ja dhe Britania e Madhe. Në korrik dhe gusht fondet ranë nga 3.85 miliardë euro në 1.65 miliardë — një rënie rreth 57 për qind krahasuar me vitin 2024. Problemi më i madh është se Ukraina ka nevojë urgjente për interceptuesit më të avancuar të mbrojtjes ajrore, PAC-3 të sistemit Patriot, të vetmet të afta të ndalin raketat balistike dhe hipersonike ruse.

Mekanizmi i futur nga administrata Trump në korrik parashikon që pajisjet amerikane të blihen nga vendet e NATO-s dhe më pas t’u dërgohen Ukrainës — një procedurë që kërkon miratimin e Kongresit dhe shpesh prodhim të ri raketash. Për krahasim, donacionet nga administrata Biden jepen direkt nga magazinat ushtarake të SHBA-së. Deri tani, vetëm disa raketa Patriot, të blera nga Gjermania në qershor sipas këtij mekanizmi, kanë mbërritur në front; ato u morën nga rezervat e parapaguara të Berlinit dhe dorëzimi i parë zgjati gati katër muaj.

Sa i përket fabrikimit, Raytheon raporton se ndërtimi i një baterie Patriot (radar, qendër komandimi dhe katër lansues) merr 12–14 muaj. Linja aktuale prodhon vetëm gjashtë raketa në vit, me plane që të rritet në 18 deri në 2027 falë një fabrike të re. Parashikimet tregojnë se në SHBA do të prodhohen rreth 800 interceptues në vit deri në fund të 2025, duke u rritur gradualisht; një fabrikë e re në Gjermani pritet të hapet në fund të 2026. Megjithatë, i gjithë ky prodhim është i lidhur me porositë që prej 2019 nga 19 shtete — që do të thotë se, nëse askush nuk e heq porosinë, çdo bateri për Ukrainën do të vijë në pajtim me radhën e porosive dhe do të jetë e disponueshme vetëm pas vitit 2030.

Zelensky vetë foli për një “listë pritjeje”, por Ukraina nuk mund të presë. Sulmet e fundit ruse përfshijnë përdorim masiv të raketave balistike — deri në 22 në natë — që godasin fabrikat dhe infrastrukturën energjetike, duke dobësuar aftësitë e prodhimit ushtarak të vendit. Shtabi i përgjithshëm ukrainas raportoi në gusht një shkallë intercepte prej 33 për qind, por në shtator ajo ra në 6 për qind dhe po përkeqësohet, që në praktikë lë sulmet pa pengesa. Objektivat kryesore duket se janë linjat e montimit të dronëve me rreze të gjatë; në Kiev është goditur një linjë e re prodhimi e Bayraktarëve, ndërsa impiante të tjera u shkatërruan në Dnipro dhe Lviv.

Si alternativa janë përmendur disa lëvizje: Izraeli raportohet të jetë hequr nga shërbimi i disa Patriotëve dhe mund t’i ketë dërguar modele më të vjetra; Franca dhe Italia dhuruan dy sisteme SAMP-T, por me kapacitete të kufizuara kundër raketave balistike dhe, sipas burimeve, ato mbetën pa municion që në fillim të verës. Prodhimi i interceptuesve Aster 30 nga konsorciumi MBDA po rritet ngadalë — një përmirësim i dukshëm pritet vitin e ardhshëm, së bashku me versionet e reja të afta për ballistikën. Megjithatë, mungesa e municioneve, artilerisë 155 mm, dhe e mjeteve të blinduara të rëndë vazhdon të jetë e ndjeshme; pa ndihmën amerikane, furnizimet kryesore mbeten të vështira për t’u siguruar. Depozitat e ushtrive evropiane janë tharë nga dërgesat për Ukrainën — përfshirë edhe pajisje të vjetra si M113 — dhe tani edhe Leopard 1 janë të kërkuara, ndërsa Leopard 2 po modernizohen dhe askush nuk dëshiron t’i lërë pa mbrojtjen e vet.

Në anën tjetër, prodhimi i brendshëm i Ukrainës — fabrikat që montojnë mjete me rrota dhe topa vetëngarkues — po goditet gjithashtu, ndërsa Rusia po vendos impiante të reja prodhimi për dronët Shahed-Geran shumë larg. Raketa cruise të tilla si Tomahawk do të ishin të vetmet që arrijnë objektiva shumë të largëta, por ekziston një bllokim në këtë fushë nga SHBA-ja. Një propozim evropian, i nisur kryesisht nga Franca, kërkon përdorimin e të ardhurave prej 300 miliardë eurosh nga asetet ruse të sekuestruara për të financuar blerjet ushtarake për Ukrainën — ide që po diskutohet si mundësi financimi, por që nuk zgjidh problemin kryesor: se ku të blihen vetë armët.

Përfundimi është i qartë: në mungesë të furnizimeve amerikane dhe të dhuratave të mëdha, zgjatja e rezistencës ukrainase varet kryesisht nga dorëzimi i arsenaleve ekzistuese evropiane — një skemë që qeveritë e BE-së nuk e favorizojnë, sepse prioriteti i tyre mbetet fuqizimi i ushtrive kombëtare dhe ndërtimi i rezervave, për shkak të frikës së një përballjeje të ardhshme me Rusinë.