Mungesa e koordinimit midis studentëve dhe opozitës ngadalëson rrugën drejt zgjedhjeve të parakohshme dhe nuk i jep qeverisë serbe kohë shtesë. Por nëse nuk arrihet një marrëveshje shoqërore mes të gjithë atyre që kërkojnë ndryshim – dhe nëse ajo marrëveshje nuk respektohet – qeveria aktuale mund të mbijetojë dhe ta shtyjë Serbinë drejt një skenari të ngjashëm me Bjellorusinë. Në kohë trazirash, njerëzit kërkojnë përgjigje të qarta; sipas bashkëbiseduesve të “Danas”, këto përgjigje mund t’i japin vetëm aktorë seriozë dhe të besueshëm, të ndërtuar mbi karrierë, reputacion dhe integritet — një vëzhgim i drejtë edhe në kontekstin e debatit për afrimin e studentëve në bllokadë me opozitën.
Marrëdhënia midis studentëve dhe opozitës
Pas 10 muajsh protestash, marrëdhënia mes studentëve që bllokojnë institucionet dhe përfaqësuesve të opozitës mbetet e pandryshuar. Studentët shmangin çdo formë publike të koordinimit me aktorët e tjerë anti-regjim, edhe kur këta të fundit përpiqen të tërheqin vëmendjen ndaj vetes dhe rëndësisë së bashkëpunimit. Një shembull i fundit ishte deklarata e Biljana Đorđević, bashkëpresidente e ZLF-së, e cila paralajmëroi se çdo ditë pa koordinim i shërben regjimit. Sidoqoftë, lëvizja studentore shpesh injoron thirrjet për koordinim, edhe kur ato vijnë nga aktorët më të rëndësishëm.
Shpërbërja e regjimit
Sociologu Ivan Živkov vë në dukje se që prej 15 marsit është parë kundërsulm i regjimit, pasi tubimi më i madh anti-regjim në historinë e Serbisë nuk u shoqërua me një artikulim të qartë politik. Ai thotë se regjimi po dobësohet nga brenda, po bën gabime të njëpasnjëshme, dhe po tregon një natyrë gjithnjë e më antidemokratike dhe të dhunshme. Për më tepër, ai po tronditet edhe nga raportet ndërkombëtare kritike dhe presionet e qarqeve proevropiane. Sipas Živkovit, çfarë mungon për rrëzimin e regjimit është pikërisht një marrëveshje shoqërore mes gjithë atyre që synojnë ndryshim — kryesisht mes studentëve rebelë dhe opozitës pro-evropiane. Pa një marrëveshje të tillë dhe pa respektin që ajo duhet të marrë, qeveria mund të qëndrojë në pushtet, duke e shtyrë Serbinë drejt një rrugë autoritare. Kur u pyet nëse një marrëveshje e tillë është realistike tani, ai tha se nuk është.
Problemi kryesor
Shkrimtari dhe historiani i artit Novi Nebojša Milenkoviç identifikon si problem kryesor mungesën e strukturimit dhe përhapjes së lëvizjes studentore. Ai sugjeron krijimin e zëdhënësve ose një grupi pune — çdo formë organizative që të fillojë të komunikojë për llogari të lëvizjes me qytetarët dhe median në mënyrë të qartë dhe pa hapësira për dyshime apo teori konspirative. Milenkoviç propozon gjithashtu publikimin e një liste emrash — një lloj “qeverie në hije” të përbërë nga ekspertë dhe personalitete të provuara — që do të ofronin përgjigje konkrete dhe serioze. Sipas tij, në kohë trazirash njerëzit kanë nevojë për udhëheqje të besueshme; studentët duhet të rikthehen te kërkesat e tyre kryesore: të jetojnë në një shtet ku institucionet funksionojnë dhe ku krimet, vjedhjet dhe abuzimet nuk qëndrojnë pa pasoja.