Dyshja terroriste babë e bir, që kryen masakrën vdekjeprurëse në plazhin Bondi të Sidneit të dielën e kaluar, ishin të motivuar nga ideologjia e Shtetit Islamik, sipas policisë australiane. Autoritetet filipinase konfirmuan se autorët kishin udhëtuar së fundmi në një zonë të vendit, që prej kohësh ka qenë një vatër e ekstremizmit.
Dy burrat janë 50-vjeçari Sajid Akram, i cili u vra në një shkëmbim zjarri me policinë dhe djali i tij 24-vjeçar, Naveed Akram, i cili është në paraburgim në spital dhe pritet të përballet me akuza të rënda pas daljes nga intubimi dhe rreziku për jetën.
Një zyrtar australian i antiterrorizmit beson se të dy morën trajnim ushtarak ndërsa ndodheshin në Filipinet jugore muajin e kaluar, raportoi të martën transmetuesi publik ABC.
Sipas mediave të huaja, dy flamuj të improvizuar të Shtetit Islamik u gjetën në një automjet të regjistruar në emër të të dyshuarit më të ri, i cili më parë ishte vlerësuar nga agjencia e Sigurisë Kombëtare të vendit dhe ishte konsideruar se nuk përbënte kërcënim, tha policia.
Autoritetet thonë se persona të armatosur shënjestruan australianët hebrenj që po festonin natën e parë të festivalit Hanukkah. Sulmi, i cili vrau 16 persona, është të shtënat masive më të këqija në vend në gati 30 vjet dhe la 29 të tjerë të plagosur. Aktualisht nuk ka prova që sugjerojnë se janë të përfshirë më shumë persona, tha policia.
Të shtënat duket se janë frymëzuar nga “ideologjia ekstremiste e Shtetit Islamik”, sipas udhëheqësit australian Anthony Albanese. Policia e Uellsit të Ri Jugor tha të martën se automjeti i regjistruar në emër të të dyshuarit më të ri përmbante pajisje shpërthyese të improvizuara dhe dy flamuj të improvizuar të ISIS.
Albanese tha se provat nga flamujt tregonin se “perversioni radikal i Islamit është absolutisht një problem” si në vend ashtu edhe në mbarë botën. Autoritetet besojnë se dy burrat “nuk ishin pjesë e një qelize më të madhe”, shtoi ai.
Djali u hetua për gjashtë muaj nga Shërbimi Australian i Inteligjencës së Sigurisë (ASIO) në vitin 2019 “për shkak të lidhjeve të tij me dy individë të cilët më pas… shkuan në burg”, tha Albanese. Por hetimi arriti në përfundimin se nuk kishte “asnjë provë” që ai ishte radikalizuar.
Babai, një pronar i licencuar armësh, u mor në pyetje si pjesë e hetimit të vitit 2019, por gjithashtu nuk tregoi “shenja radikalizimi”, shtoi Albanese. Ai tha se nuk ishte në dijeni nëse autoritetet vunë në dyshim nëse babai zotëronte armë në atë kohë.
Një imam që i dha mësime Kurani Naveed Akram tha se 24-vjeçari i ishte drejtuar Institutit Al Murad për recitim Kurani dhe mësime të gjuhës arabe në vitin 2019. Ai vazhdoi mësimet e tij për një vit.
Udhëtimi për në Filipine
Policia po heton tani një udhëtim që Akrams bënë në Filipine muajin e kaluar, ndërsa përpiqen të kuptojnë se si u radikalizuan.
“Arsyet pse ata shkuan në Filipine dhe qëllimi i kësaj, si dhe vendi ku shkuan ndërsa ishin atje, janë aktualisht nën hetim”, tha të martën Mal Lanyon, komisioneri i policisë në shtetin e Uellsit të Ri Jugor.
Lanyon tha se nuk ishte në dijeni se ishte aktivizuar ndonjë alarm sigurie kur të dy udhëtuan. “Nuk besoj se ishte një dështim i inteligjencës”, shtoi ai.
Autoritetet filipinase konfirmuan të martën se Akramët mbërritën së bashku më 1 nëntor 2025. Ata vendosën destinacionin e tyre përfundimtar Davao – një qytet i madh në ishullin jugor të Mindanao – dhe u larguan nga vendi nga Manila më 28 nëntor, sipas Byrosë së Imigracionit dhe Deportimeve. Mindanao, ishulli i dytë më i madh në Filipine, është prej kohësh i prekur nga terrorizmi dhe trazirat.
Është selia e disa grupeve rebele islamike, përfshirë Abu Sayyaf, i cili është fajësuar për një seri sulmesh kundër civilëve dhe trupave qeveritare filipinase, si dhe për rrëmbimin e disa shtetasve të huaj.
Në vitin 2017, Abu Sayyaf, së bashku me grupin Maute, një tjetër grup militant me bazë në Mindanao — pushtoi Marawin, qytetin më të madh me shumicë myslimane në vend. Dhuna detyroi më shumë se 350,000 banorë të largoheshin nga qyteti dhe zonat përreth përpara se forcat filipinase ta çlironin atë pas një rrethimi të përgjakshëm disamujor.
ASIO, agjencia kombëtare e sigurisë australiane, në faqen e saj të internetit i përshkruan Filipinet si një pikë të nxehtë për Shtetin Islamik të Azisë Lindore (ISEA), një degë e organizatës kryesore të Shtetit Islamik.
Kush janë personat e armatosur që përhapën vdekjen?
Besohet se Akramët kanë jetuar në periferinë perëndimore të Sidneit, Bonnyrigg. Policia bastisi një shtëpi të lidhur me çiftin të hënën. Naveed Akram punonte si murator, ndërsa Sayed drejtonte një dyqan frutash, raportuan mediat lokale.
Naveed Akram lindi në Australi, ndërsa babai i tij, Sajid, emigroi në vend në vitin 1998, tha të hënën Ministri i Punëve të Brendshme Tony Burke. Akram i moshuar mbërriti me një vizë studentore dhe më vonë kaloi në një vizë partneri në vitin 2001.
Autoritetet indiane konfirmuan të martën se Sajid Akram ishte nga qyteti jugor indian i Hyderabadit. Në vitet që pasuan, ai kishte bërë vetëm tre udhëtime jashtë vendit, duke u kthyer çdo herë me një vizë kthimi për rezidentë, tha Burke.
Zyra filipinase e imigracionit konfirmoi se Sajid Akram po udhëtonte me një pasaportë indiane dhe djali i tij Naveed po udhëtonte me një pasaportë australiane.
Babai kishte leje për armëmbajtje. Policia sekuestroi gjashtë armë që i përkisnin Sajid Akram, i cili kishte një leje për armë zjarri, pas sulmeve. Disa prej tyre u gjetën gjatë bastisjeve në dy prona të lidhura me çiftin – njëra në shtëpinë Bonnyrigg dhe tjetra në një AirBnb në periferi të Campsie, ku çifti po qëndronte në ditët para sulmit.