Një nga gjetjet më të jashtëzakonshme arkeologjike të dekadave të fundit ka dalë në dritë në Egjipt, ku arkeologët kanë zbuluar 225 figurina funerale të ruajtura në mënyrë perfekte brenda një varri mbretëror – një zbulim që ekspertët thonë se mund të rishkruajë historinë e zakoneve funerale egjiptiane. Varri, i gjetur thellë nën rërën e Tanidit, rezultoi të ishte krejtësisht bosh – pa mumi, pa pëlhura funerale, pa asnjë trup – por i mbushur me objekte funerale të vendosuara në mënyrë rituale.

Figurinat u gjetën të organizuara në formë ylli dhe në rreshta të rregullt horizontalë, një strukturë e rrallë ceremoniale që ka mbetur e paprekur për rreth 3.000 vjet. Mbi gjysmën e figurinave paraqesin gra – një fenomen pothuajse i paprecedent për varret mbretërore të Periudhës së Tretë të Ndërmjetme dhe një element që sfidon bindjet e mëparshme rreth praktikave funerare të asaj epoke.

Arkeologët besojnë se ky përbërje e pazakontë mund të tregojë për një rit të veçantë, rol politik të grave në oborr, apo një simbolikë ende të pakuptuar. Ky është zbulimi më i rëndësishëm në Tanis në rreth 80 vjet, që nga gjetjet e mëdha të viteve 1940. Figurina të paprekura në një varr mbretëror janë tepër të rralla, duke e bërë këtë zbulim unik për arkeologjinë egjiptiane.

Misteri i Shosmenk III: Varr i njohur, por pa faraon
Simbolet mbretërore të gdhendura në objekte konfirmojnë se varri bosh i përket Faraonit Shosmenk III, i cili sundoi nga viti 830 deri në 791 para Krishtit. Deri më sot, vendi i varrimit të tij kishte qenë një mister i pazgjidhur.

Edhe më intriguese është pyetja: pse faraoni nuk u varros kurrë në varrin e tij?
Egiptologu francez Frédéric Pierrot, duke folur nga Parisi, e përshkroi gjetjen si “të habitshme”, sidomos duke pasur parasysh se muret e një varri tjetër në të njëjtën zonë, si dhe sarkofagu më i madh atje, mbajnë të njëjtin emër mbretëror. Pierrot shtoi se për një faraon, ndërtimi i një varri ishte gjithmonë një bast i rrezikshëm: “Nuk ishte kurrë e sigurt nëse pasardhësi do të nderonte planin e varrimit. Kemi prova të reja se këto baste nuk ia vlejnë gjithmonë,” tha ai me një buzëqeshje.