Një gjeneratë e re e nacionalistëve etnikë serbë po përgatitet për një konflikt të ri të armatosur në Bosnjë, duke ngritur shqetësime serioze për destabilizimin e rajonit, paralajmëron The Telegraph në një investigim të detajuar. Tronditës është se shumë nga këta individë janë të lidhur me militante që kanë luftuar krah forcave ruse në Ukrainë dhe tani mund të kthehen në Bosnjë, duke përhapur ideologji ekstremiste dhe nxitje për të ringjallur tensionet etnike.

Sipas raportit, qindra serbë, përfshirë veteranë të luftës së Bosnjës, kanë udhëtuar për të luftuar në Ukrainë, besimplotë se “Nëna Rusi” do t’i shpërblejë për përpjekjet e tyre duke i ndihmuar të rikuperojnë territore të humbura, si Kosova. Shumë prej tyre kanë përdorur rrjetet sociale për të rekrutuar të rinjtë serbë, duke ofruar shpërblime deri në 23 mijë paund për t’u bashkuar me luftimet në Ukrainë.

Një nga shembujt e përmendur është Dario Ristic, një nacionalist serb i njohur për pjesëmarrjen e tij në sulme me snajper dhe dronë në Ukrainë, ku ai ishte pjesë e një njësie ruse të quajtur “Ariu nga Permi”. Ristic, i njohur në rrjetet sociale si “Speedy”, ka promovuar mesazhe nacionaliste dhe ka rekrutuar të rinj për të bashkuar luftën në Ukrainë. Pas kthimit në Bosnjë, ai u arrestua për pjesëmarrje në një formacion paramilitar të huaj, por u lirua dhe aktualisht është në arrest shtëpie.

Në qendër të kësaj lëvizjeje qëndron Davor Savicic, një ish-anëtar i njësisë paramilitare famëkeqe “Tigrat e Arkanit”. Ai ka luftuar në Krime dhe Siri dhe ka qenë pjesë e grupit Wagner. Sipas dokumenteve të rrjedhura, Savicic është gjithashtu një kolonel i shërbimit të inteligjencës ushtarake ruse (GRU). Nën udhëheqjen e tij, janë krijuar kompani që ndihmojnë rekrutët të shmangin autoritetet dhe të marrin leje pune dhe udhëtimi përmes vendeve të treta.

Një shqetësim i madh për analistët është ndikimi që këta militantë mund të kenë në rajon. Sipas Srecko Latal, një analist i njohur, edhe pse numri i këtyre ekstremistëve është i vogël, ndikimi i tyre mund të jetë i madh dhe destabilizues. “Nuk nevojiten shumë individë të armatosur për të rrezikuar paqen”, thotë Latal.

Ndërkohë, situata është më shqetësuese në zona të varfra si Modrica, ku papunësia është shumë e lartë dhe ku ofertat financiare për luftën mund të jenë tërheqëse për të rinjtë. Pavarësisht faktit se ligjet në Serbi dhe Bosnjë ndalojnë pjesëmarrjen në luftëra të huaja, me dënime deri në pesë vite burg, ato rrallë zbatohen, duke e bërë mundësinë e rekrutimit dhe dërgimit të luftëtarëve më të lehtë.

Investigimi i The Telegraph gjithashtu sugjeron një mundësi për bashkëpunim të mundshëm shtetëror. Fotografi që tregojnë Milorad Dodik, liderin e Republika Srpska, duke u takuar me Davor Savicic para një takimi me presidentin rus Vladimir Putin, nxjerrin në pah mundësinë e lidhjeve të dyshimta mes politikës dhe aktiviteteve paramilitare në rajon.

Autoritetet dhe analistët po paralajmërojnë se ky fenomen mund të ketë pasoja serioze për sigurinë rajonale dhe madje për sigurinë evropiane. Sipas një gazetar investigativ nga Sarajeva, Republika Srpska është përdorur si një bazë trajnimi për luftë hibride, përfshirë sabotime dhe përdorimin e dronëve, dhe mund të shndërrohet në një qendër për aktivitetet destabilizuese në të gjithë Ballkanin.

Për komunitetin mysliman boshnjak, kthimi i këtyre luftëtarëve mund të ringjallë plagët e luftës. Dëshmitarë të masakrave të viteve ’90 shprehen se, edhe pse ka pasur përpjekje për pajtim, ende ekziston një pakicë ekstremistësh që po përpiqen të rikthejnë frikën dhe dhunën. “Ne refuzojmë të jetojmë sërish në frikë”, thotë një dëshmitar i luftës.

Ky alarm për rrezikun e një konflikti të ri të armatosur në Bosnjë është një shenjë e qartë se tensionet etnike dhe nacionalizmi janë ende të pranishme në rajon, duke kërkuar vëmendje të vazhdueshme dhe përpjekje për të ruajtur stabilitetin dhe paqen në Ballkan.