Stambolli është një qytet që mjaullin pa pushim, plot dashuri dhe jetë. Lidhja e tij me macet daton shumë shekuj më parë, sipas BBC-së. Më shumë se 15 milion njerëz konkurrojnë për hapësirë ​​në qytetin më të madh të Turqisë, i cili shtrihet në Europë dhe Azi në të dyja anët e Bosforit, ashtu si një mace shtëpiake e ulur gjysmë në divan dhe gjysmë në tavolinë.

Rreth një çerek milion mace të humbura jetojnë kudo në Stamboll, nga rrugët e tij dredha-dredha, xhamitë, stacionet e metrosë dhe kafenetë. Macet enden në vetë pëlhurën dhe historinë e qytetit, janë aq të kudondodhura sa qilimat në shitje në çdo cep.

Macet e Stambollit, në përgjithësi, nuk janë as kafshë shtëpiake as kafshë të humbura, por një hibrid i këtyre termave, tha Marcel Heijnen, fotograf dhe autor i “Macet e Qytetit të Stambollit”, duke shtuar se macet nuk janë në pronësi të njerëzve të caktuar por, për to kujdeset komuniteti në lagjet e tyre përkatëse.

Kujdesin e komunitetit vendas për macet ai thekson se nuk e ka parë askund tjetër.

Çdo komunë ka një departament veterinar që ndihmon kafshët e rrugës me shërbime falas sterilizimi, tha Fatih Dagli, bashkëthemelues i Muzeut të Maceve në Stamboll. Klinika private për kafshët ofron gjithashtu shërbime me zbritje për macet e rrugës dhe banorët shpesh kontribuojnë për të paguar faturat e veterinerit.

Ky përkushtim ndaj maceve nuk është diçka e re. Adhurimi i maceve endacake daton që nga koha kur Stambolli ishte nën sundimin osman. Gjatë kësaj periudhe, fondacionet lokale u siguruan për kujdesin ndaj kafshëve endacake. Kjo dashuri për to u shndërrua në një profesion me kohë të plotë kur u krijua një punë e quajtur “kujdestar macesh”.

Kujdestarët ishin të ngarkuar me detyrën e sigurimit që macet e qytetit të ushqeheshin, ndërsa banorët kishin gjithashtu mundësinë të blinin ushqim dhe t’i ushqenin vetë macet.

Që nga fenikasit, ishte shumë e zakonshme që tregtarët detarë të mbanin macet në bord për t’u mbrojtur nga brejtësit. Me mbërritjen e anijeve tregtare të mëndafshit dhe erëzave në portet e ngarkuara të Stambollit gjatë epokës romake erdhën edhe macet e panumërta.

Sot, banorët “njerëzorë” të Stambollit ende ndajnë me kënaqësi hapësirat e tyre, brenda dhe jashtë qytetit me macet. “Catstanbul” përdoret gjerësisht nga adhuruesit e maceve në të gjithë botën – dhe shumë turistë vizitojnë Stambollin vetëm për shkak të maceve.

Në një metropol kaq të zhurmshëm, macet e rrugës së Stambollit dëshmojnë se janë qytetarët e tij më të qetë.

Qoftë duke ndarë një stol druri ndërsa uleni për t’u qetësuar pasi keni vizituar Kullën e Gallatës, qoftë duke u mbështetur në një mur ndërsa admironi pamjen 360 gradë të qytetit, macet e Stambollit të japin një ndjesi qetësie shumë të nevojshme në një vend që ndonjëherë mund të duket kaotik.

Gjithashtu, ka mace të panumërta që ofrojnë të njëjtin kujdes për të tjerët, ato ndalen me dëshirë dhe mund të ulen në prehrin tuaj mikpritës, një ftesë miqësore që nuk njeh kufij apo barriera gjuhësore. Të gjitha qëniet e gjalla, madje edhe macet që mbijetojnë në rrugë, meritojnë një mirësi të tillë.

Kur një mace e Stambollit zgjedh prehrin tuaj për një sy gjumë, ndërsa aroma e mishit të qebapit, shafranit, misrit të pjekur në skarë dhe të freskët rrotullohet rreth jush, Stambolli bëhet një qytet më i butë dhe më i këndshëm ndaj shqisave.

Qytetet rrallë njihen për “butësinë” e tyre. Ato janë ndërtuar për njerëzit, të mbushura me elementë si rrugë, ndërtesa dhe ura, dhe të bëra nga materiale të forta si tulla, beton, qelqi dhe çeliku. Ndryshe nga disa vende më pak mikpritëse anembanë globit, ku jeta në rrugë është shumë më pak e sjellshme ndaj kafshëve endacakë, macet e Stambollit duket se ia kanë dalë.

Nëse vizitoni zonën historike të Fatih-ut për të parë xhamitë e famshme Blu dhe Shën Sofia, ka të ngjarë të shihni maçokun Sulo. Në Sheshin Sultanahmet, do të shihni një qen të shëndoshë në ngjyre gri dhe të bardhë duke pozuar për foto turistike.

Në lagjet kodrinore dhe përgjatë Bosforit, macet pushojnë në stola dhe shkallë dhe mblidhen për një sy gjumë në mesditë – në shtëpizat prej druri të ndërtuara posaçërisht për macet. Jashtë tregjeve dhe stacioneve të metrosë, tasa me ushqim të thatë dhe ujë presin që macet e uritura të kalojnë, ndërsa vendasit dhe vizitorët ndajnë porcione nga vaktet e tyre në kafene me macet e rrugës duke i fërkuar butësisht ato.

Këto ditë, macet kanë një punë tjetër. Ato janë ambasadore jozyrtare turistike, duke zbutur një qytet të vështirë dhe të zhurmshëm. Shumë nga macet e rrugës së Stambollit do të shfaqen te këmbët dhe në fotot tuaja, fytyrat, putrat dhe mjaullimat e tyre do të mbeten të ngulitura në kokën dhe zemrën tuaj shumë kohë pasi të largoheni nga ky vend.

Ato janë një kujtesë joshëse e asaj që është e mundur kur ne i ndajmë në paqe hapësirat tona, ushqimin dhe jetën tonë me të tjerët, në shtëpi dhe gjatë udhëtimit./TAR