Netët pa gjumë nuk janë vetëm rraskapitëse, ato mund të kenë pasoja për shëndetin afatgjatë të trurit. Ndërsa shumë prej nesh përjetojnë periudha të vështira të herëpashershme, pagjumësia kronike është lidhur gjithnjë e më shumë me ndryshimet në kujtesë dhe të të menduarit ndërsa plakemi. Tani, një hulumtim i ri i botuar në Neurology, revista mjekësore e Akademisë Amerikane të Neurologjisë, i shton rëndësi këtij shqetësimi: të rriturit me pagjumësi kronike kishin një rrezik 40% më të lartë për të zhvilluar dëmtime njohëse (një kategori që përfshin dëmtimin e lehtë njohës dhe demencën).

Ajo që është veçanërisht e dukshme është se studiuesit vështruan edhe brenda trurit. Midis njerëzve me pagjumësi që raportuan se flinin më pak se zakonisht, imazheria në fillim zbuloi më shumë ndryshime në lëndën e bardhë (shpesh një shenjë e stresit të enëve të vogla të gjakut në tru) dhe ngarkesë më të lartë amiloide (një proteinë që mund të grumbullohet në sëmundjen Alzheimer). Së bashku, gjetjet klinike dhe të imazherisë ndihmojnë në shpjegimin pse problemet e vazhdueshme të gjumit mund të shoqërohen me probleme njohëse të mëvonshme.

Si u krye ky studim?

Imazhet u përqendruan në hiperintensitetet e lëndës së bardhë (WMH) në MRI. Hiperintensitetet e lëndës së bardhë janë pika të ndritshme të lidhura me ndryshimet në enët e vogla të gjakut. Imazheria përfshinte gjithashtu amiloid-PET, i cili vizualizon akumulimin e amiloidit. Ekipi përdori modele statistikore të përcaktuara për të vlerësuar si rrezikun e zhvillimit të dëmtimit njohës ashtu edhe mënyrën se si ndryshuan shënuesit e njohjes dhe imazherisë me kalimin e kohës, duke u përshtatur për shumë faktorë të shëndetit dhe stilit të jetës.

Çfarë zbuloi studimi?

Në këtë studim, pagjumësia kronike ishte e lidhur me një rrezik 40% më të lartë të zhvillimit të dëmtimit njohës gjatë periudhës së studimit. Së dyti, midis atyre me pagjumësi që flinin më pak se sasia e tyre e zakonshme, testimi bazë dhe skanimet dhanë një pamje më pak të favorshme të shëndetit të trurit performancë më e dobët njohëse, më shumë WMH dhe amiloid më i lartë në fillim. Është e rëndësishme të theksohet se pagjumësia nuk ishte e lidhur me akumulimin më të shpejtë të WMH ose amiloidit gjatë ndjekjes. Me fjalë të thjeshta: Pagjumësia, veçanërisht me më pak gjumë, ishte e lidhur me rrezik më të madh. Nuk ishte e lidhur me një ritëm më të shpejtë të dëmtimit të trurit më vonë. Për të ndihmuar në interpretimin e madhësisë, autorët vërejnë se ky rrezik i lartë është domethënës – mjaft i madh për të merituar vëmendje – por prapëseprapë vëzhgues. Studimi nuk mund të provojë se trajtimi i pagjumësisë do të parandalonte dëmtimin njohës; faktorë të tjerë mund të kontribuojnë pavarësisht rregullimeve të kujdesshme.

Si zbatohet kjo në jetën reale?

Nëse po përballeni me probleme të vazhdueshme me gjumin, ka shumë gjëra që mund të bëni, duke filluar nga sonte. Vendosni një kohë të qëndrueshme zgjimi çdo ditë (përfshirë fundjavat) për të stabilizuar orën tuaj biologjike. Ndërtoni një rutinë relaksimi 30 deri në 60 minuta para gjumit: ulni dritat, largohuni nga emailet dhe shikimi i mesazheve në errësirë dhe kaloni në aktivitete të qeta me stimulim të ulët.

Mbroni gjumin tuaj duke rezervuar shtratin për relaks. Nëse jeni zgjuar dhe të frustruar për rreth 20 minuta, zgjohuni dhe bëni diçka të qetë në dritë të zbehtë derisa të ndiheni përsëri të përgjumur. Ndërpritni kafeinën deri në fillim të pasdites dhe shmangni alkoolin për tre deri në katër orë para gjumit. Lëvizja e përditshme, si ecja, ndihmon në ndërtimin e një presioni të shëndetshëm të gjumit dhe praktikat e shkurtra të menaxhimit të stresit (frymëmarrja e ngadaltë, relaksimi progresiv i muskujve, një seancë e shkurtër e vetëdijes) mund të zvogëlojnë zgjimin gjatë natës.